روی آوردن انسان به پرورش و نگهداری دام‌ها، ریشه‌های درونی و بیرونی دارد. نگهداری بعضی دام‌ها به منظور انتفاع اقتصادی، رفع نیازهای کاری و معیشتی انسان و گاه به عنوان شغل صورت می‌گیرد. این زمینۀ شغلی از دیرباز وجود داشته (مانند چوپان‌ها، کاروانسالاران، قاصدان و دامپروران) و به مرور پیشرفته‌تر و صنعتی‌تر شده است؛ تا جایی که هم‌اکنون، دامداری یکی از شاخص‌های مهم سطح توسعه‌یافتگی کشورهاست.
نگهداری بعضی دیگر از دام‌ها، جنبۀ سرگرمی، علاقۀ شخصی و جذابیت‌های روانشناختی دارد؛ یعنی به زندگی انسان نشاط، خرسندی، انگیزه، تنوع و جذابیت می‌بخشد. با رشد فرهنگ و تمدن و به موازات تخصصی شدن امور مختلف در جهان، این امر هم به مرور تخصصی و سازمان‌یافته شد و مشاغل متعددی مرتبط با «حیوانات خانگی» ایجاد شدند.
آغاز عصر صنعت، همراه با دوری انسان از طبیعت بوده است. به مرور، این امر باعث بروز خستگی‌های روحی و استرس مزمن گشته، توجه انسان را دوباره به طبیعت به عنوان حلقه‌ای گمشده معطوف کرده است. در واقع، این نشانۀ بیداری میل باطنی انسان و گرایش او به طبیعت و زیبایی اصیل آن است.
اما برای همۀ افراد با مشاغل و موقعیت‌های مختلف، امکان سیر در طبیعت و برگزاری برنامه‌های مسافرتی کوتاه و بلندمدت وجود ندارد. اینگونه است که مردم سعی دارند نیاز روحی خود به طبیعت را با آوردن نمادها یا اجزای کوچکی از آن به خانه و یا محل کار خود، برطرف سازند. انواع گل‌های زینتی، تابلوهای مناظر طبیعی، گلدان‌ها و باغچه‌های کوچک در منازل و نگهداری از حیوانات خانگی هم گویای این مطلب است. در این میان، گروهی هم شیفتۀ طبیعت زیر آب هستند؛ دنیابی جذاب و زیبا، پر از جانوران و گیاهان کوچک و بزرگ با نقش‌ها و رنگ‌های خیره‌کننده، که انسان را ساعت‌ها به تماشا وا می‌دارد.
آوردن این دنیای زیبا به داخل زندگی، در مخازن مخصوصی به نام «آکواریوم» امکانپذیر است. آکواریوم کلمه‌ای یونانی است که به مخازن آب از جنس شیشه یا سایر مواد با امکان نگهداری و پرورش انواع جانوران آبزی اطلاق می‌گردد. آکواریوم‌ها با مقاصد تحقیقاتی، تجاری یا تفریحی ساخته می‌شوند. «آکوا» به معنی آب و پسوند «ریوم» به معنی جا و ساختمان است. به دارنده و مسئول رسیدگی به آکواریوم نیز، «آکواریست» گفته می‌‌شود.
در میان انواع حیوانات خانگی، ماهی برتریی غیرقابل انکار دارد و به جرأت می‌توان گفت که آبزیان سازگارترین حیوانات با شرایط زندگی امروزی هستند. آرامش‌بخش و شادی‌آفرین بودن طبیعت زیر آب، در میان مردم گرایش زیادی را به طرف خود رقم زده است. جنبه‌های معنوی اخیر، در زمینۀ آبزیان بسیار پررنگ و خاص هستند؛ چنان که به احتمال زیاد، شما هم تاکنون لذت تماشای یک آکواریوم زیبا را که استادانه ساخته و پرداخته شده باشد، تجربه کرده‌اید.
علاوه بر جذابیت‌های یاد شده، نگهداری و تکثیر آبزیان در داخل آکواریوم با آثار آموزشی و سرگرمی متعدد، می‌تواند ویژگی‌های شخصیتی مانند مسئولیت‌پذیری، دلسوزی، صبر، پایبندی به نظم و زمان‌بندی، دقت و آرامش و ویژگی‌های مهارتی مانند آبزی‌شناسی و تشخیص بیماری‌ها، آب‌شناسی، دانش تغذیه و متابولیسم، اپیدمیولوژی و بالأخره مدیریت بحران را در آکواریست‌های متعلق به هر ردۀ سنی، توسعه و بهبود بخشد.
بیش از ۴,۰۰۰ سال از شروع نگهداری ماهی توسط انسان می‌گذرد. اولین پرورش‌دهندگان شناخته شدهٔ ماهی، سومریان بودند که از حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد سابقهٔ نگهداری از ماهی خوراکی در استخر داشتند. پس از آنها مصریان، رومیان و بسیاری فرهنگ‌های باستانی دیگر مجذوب زیبایی، سرعت و چابکی ماهی‌ها شدند و گاهی آنها را مقدس می‌دانستند. به عنوان مثال، مصریان باستان گونه‌های خاصی از ماهی‌های زیبا را تکثیر می‌کردند. تصاویری از این ماهی‌ها در نقاشی‌های کشیده شده روی دیوارهای مقبره‌های مصری یافت شده است که آنها را در مقام حیواناتی مقدس نشان می‌دهد. تجار روم نیز، از بابت تکثیر ماهی‌های خوراکی آب شیرین در مخازن پرورش ماهی معروف بودند.